Ροσελίνι, Ρομπέρτο

(Roberto Rossellini, Ρώμη 1906 – 1977). Ιταλός σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Ύστερα από μια περίοδο που εργάστηκε ως μοντέρ και σκηνοθέτης ταινιών ντοκιμαντέρ, παρουσίασε την πρώτη του σκηνοθετική εργασία το 1941 με τον τίτλο Το λευκό πλοίο, νηφάλια πολεμική ταινία, μακριά από τη ρητορεία της εποχής· ακολούθησαν, το 1942 και το 1943, με ανάλογα χαρακτηριστικά Ένας πιλότος επιστρέφει και Ο άνθρωπος με τον σταυρό. Οι ταινίες όμως Ρώμη ανοχύρωτη πόλη (1945) και Αυτοί που έμειναν ζωντανοί (1946) έδωσαν το μέτρο του ταλέντου του Ροσελίνι. Οι δυο αυτές ταινίες διηγούνται επεισόδια της Αντίστασης και του πολέμου στην Ιταλία, τα οποία ο σκηνοθέτης είχε συλλάβει με συγκινητική αμεσότητα σε ό,τι το ουσιαστικό είχαν, σε υποβλητικότητα και σε ανθρώπινο νόημα. Το επόμενο έργο του Γερμανία έτος μηδέν (1948), με την ίδια διάθεση ακέραιου ρεαλισμού, έδωσε μια καθαρή απεικόνιση της κατάστασης στη Γερμανία, με την απελπισία που είχε προκαλέσει η συντριβή των χιτλερικών μύθων. Αλλά η βαθμιαία επαναφορά στον κανονικό ρυθμό της μεταπολεμικής πραγματικότητας δημιούργησε στον Ρ. καινούρια ενδιαφέροντα, πιο στενά ψυχολογικού χαρακτήρα. Η καλλιτεχνική συνεργασία του με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν έδωσε έργα με τέτοια ενδιαφέροντα: Στρόμπολι (1950), Ευρώπη ’51 (1952), Ταξίδι στην Ιταλία (1954), που η σύγχρονη κριτική τα υποδέχτηκε τις περισσότερες φορές με αυστηρότητα. Ξένη από τη σειρά αυτή υπήρξε η ταινία Άγιος Φραγκίσκος (1950), που είναι χαρακτηριστική μιας ιδιότυπης θρησκευτικότητας του Ρ. Ύστερα από ένα διάστημα που έμεινε στην Ινδία, όπου γύρισε μια σειρά τηλεοπτικές ταινίες μικρού μήκους και μια μεγάλου μήκους, με τον τίτλο Ινδία, που παρουσιάστηκε το 1960, ο Ρ. επέστρεψε το 1959 στα αγαπημένα του θέματα του νεορεαλισμού με τον Στρατηγό ντέλα Ρόβερε, όπου έδωσε όλο το ταλέντο του στη δημιουργία ατμόσφαιρας και χαρακτήρων. Από την παραγωγή του ξεχωρίζουν επίσης οι ταινίες Ζήτω η Ιταλία (1961), ως ένα μόνο βαθμό πετυχημένη προσπάθεια να αποδοθεί ρεαλιστικά η εκστρατεία των Χιλίων του Γαριβάλδη, Bανίνα Βανίνι (1961) από το Σταντάλ και Μαύρη Ψυχή (1962). Τα τελευταία αυτά χρόνια, ο Ρ. γύρισε κυρίως ταινίες για την τηλεόραση, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι: Η ανάληψη της εξουσίας από τον Λουδοβίκο ΙΔ’ (1966), που γυρίστηκε για τη γαλλική τηλεόραση και διασκευάστηκε επίσης για τον κινηματογράφο, Οι πράξεις των αποστόλων και Σωκράτης, που μεταδόθηκαν από την τηλεόραση το 1969 το πρώτο και το 1971 το δεύτερο. Όσο και αν η κριτική δεν συμφωνεί πάντα για την αξία ορισμένων περιόδων της παραγωγής του, αναγνωρίζει ωστόσο στον Ρ. έναν αυθεντικό ανανεωτή του κινηματογραφικού ύφους. Ο εξαιρετικά άμεσος τρόπος να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα, που έχει συχνά ως αποτέλεσμα κάτι το αποσπασματικό στην αφήγηση, θεωρείται το πιο ιδιότυπο χαρακτηριστικό της τέχνης του. Εικόνα από την ταινία «Ρώμη ανοχύρωτη πόλη» του Ρομπέρτο Ροσελίνι.